خود شکوفایی ( self-actualization ) چیست ؟ 

همانظور که در مقاله ی مربوط به هرم مازلو اشاره شد موضوع خودشکوفایی بالاترین طبقه در هرم مازلو میباشدکه پیش نیاز رسیدن به آن تحقق نیازهای انسان در طبقات پایین تر هرم مازلو میباشد. نیازهای این هرم به ترتیب از پایین هرم عبارت است از :
طبقه اول : نیازهای اولیه یا همان نیازهای فیزیولوژیک
طبقه ی دوم : نیازهای امنیتی
طبقه سوم نیازهای اجتماعی
طبقه چهارم : نیاز به احترام و رضایت درونی و فردی است
طبقه ی پنجم و آخرین طبقه خودشکوفایی نام دارد که در این مقاله به آن میپردازیم . خودشکوفایی مرحله ای از روند رشد شخصیت فردی انسانهاست که رسیدن به آن باعث بروز بهترین حالت در عملکرد فردی میشود . در واقع فردی که به خودشکوفایی میرسد توانایی های او به حداکثر خواهد رسید و به عبارت دیگر به سمت کمال خواهد رفت . در ادامه به نشانه ها و تاثیرات دیگر خودشکوفایی خواهیم پرداخت .

آبراهام مازلو در نظریه " انگیزه انسانی " نشانه های انسان خودشکوفا را اینچنین توصیف میکند .
1 . جهان را آنگونه که هست میبینند ومیپذیرند :
در واقع همه ی انسان ها با استفاده از هواس پنج گانه اطلاعات را وارد ذهن خود میکنند و پس از پردازش این اطلاعات به کمک اطلاعات قبلی ، شروع به ساختن کپی ذهنی از واقعیت جهان میکنند . که ممکن است تحت تاثیر اطلاعات قبلی با حقیقت واقعی جهان بیرون متفاوت باشد. هرچه فاصله بین حقیقت و واقعیت ذهنی در افراد کمتر باشد در واقع ارتباط بهتر و مناسب تری با دنیای بیرون خود برقرار میکند و جهان را بهتر میشناسد.

2 . صلح و آرامش درونی :
افراد در مرحله ی خود شکوفایی دارای کیفیت سلامتی روان بسیار بالایی بوده و در واقع از کسی که هست و جایگاه خود کاملا راضی میباشد . بداهه گویی و روحیه طنز ، از دیگر ویژگی این افراد است.

3 . خلاق و دارای تخیل بسیار قوی :
یکی از فواید سلامت روان و صلح درونی آرامش و هوشیاری میباشد و زمانی به وجود می آید که عوامل محدود کننده ی ذهنی مثل باور های غلط و وسواس های فکری برطرف شده باشد وفرد از نظر ذهنی دارای سلامت کامل باشد. این امر باعث میشود تمام پتانسیل های ذهنی او قابل دسترس  بوده و شاهد بروز خلاقیت و قوه ی تخیل بسیار قدرتمند  باشد.

4 . توجه به مسائل دیگران :
افراد خودشکوفا عموما به مشکلات جهان بیرون توجه کرده و سعی در کمک به حل این مسائل دارند . این احساس مسئولیت از بعد معنوی انسان سرچشمه میگیرد و باعث میشود شخص از حل مشکلات دیگران بسیار احساس رضایت کند .

5 . احساس خوشبختی و لذت بردن از لحظه ی حال :
عموما افراد جامعه در طبقات پایین هرم و قبل از رسیدن به خودشکوفایی برای لذت بردن از زندگی پیش شرط هایی برای خود مشخص میکنند که ایده آل نامیده میشود و فقط در چنین شرایطی لذت میبرند . مثلا در صورتی از رفتن به مسافرت لذت میبرند که به محل خاصی و در شرایط خاصی باشد . اما افراد خود شکوفا از تک تک این لحظات تحت هر شرایطی نهایت لذت را میبرند و زندگی روزمره و عادی هم برایشان بسیار لذتبخش است.

سایر نشانه های مهم :
روابط محدود اما عمیق ، احساس عشق و یگانگی با سایر افراد و پدیده ها و موجودات
احترام به حقوق و آزادی دیگران و عدم قضاوت دیگران
دارای نظام اخلاقی منحصر به فرد و شخصی
برخورد توام با طنز ولی کاملا محترمانه
دارای خرد و شعور بسیار بالا